Kuraklık ve toprak altı suyu kullanması obruk oluşumunu artırıyor

Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, dünya genelinde yoğun kuyu şeklindeki obrukların sayısının binin üstünde bulunduğunu söyledi.

Doğru haberin adresi.

Konya

AA’nın “su” mevzusundaki dosya haberinin üçüncü bölümünde obruk oluşumunun sebepleri anlatıldı, Konya Ovası özellikle peyda etmek neredeyse Türkiye’deki obruk sayılarıyla ilişik bilgilere arazi verildi.

İklim değişikliği devletleri su stresine sürüklüyorÜretim planlaması ve kuraklığa dayanabilen ekecek ile su şimdi velut kullanılacak

Prof. Dr. Fetullah Arık, AA muhabirine, arazi altında giderek çözünen kireç taşlarının ara oluşturması ve yerin çökmesiyle oluşan obrukların sayısının çabucak artığını belirtti.

Fotoğraf: Fatih Arslan/AA

Obruk oluşumunda susuzluk ve arazi altı suyu kullanımın esas etkenler bulunduğunu anlatım fail Arık, Konya Kapalı Havzası’nda arazi altı ve satıh suyunun yüzdelik 80’inden fazlasının tarımda kullanıldığını söyledi.

Arık, havzada yılda 2 bilyon 450 milyon metreküp su kullanıldığını vurgulayarak, “Yılda averaj 500 milyon metreküp su açığı veriyoruz. Bu vaziyette arazi altı sularımızda ağırbaşlı ortak eksilme yalan konusu. Havzanın en ehemmiyetli deposu arazi altı suları. Bunun ortak tane nedeni zirai sulama değil, global hava değişikliği ve susuzluk da ehemmiyetli ortak etken. İstenen yağışı da alamıyor. Havza, yurt averajının ½ si denli yağmur alıyor.” niteleyerek konuştu.

Konya’da 100 binden ortak tomar gümrüksüz kuyu var

Konya’da arazi altı suyu kullanımının 1970’li zamanlarda başladığını tamlayan Arık, “Yer altı su kuyularının rakamları artıyor. Konya Kapalı Havzası’nda belgeli şu anda 35 bin yöresinde kuyu mevcut. Bunun üç katından ortak tomar da belgesiz, kısaca gümrüksüz kuyu var. Bunun aksi neticelerinden biri, su düzeyinin düşmesi ve suyun bulunamamasıdır. Bölgede obruk kabilinden aksi sonuçların ortaya çıkması da karşımıza çıkıyor. Yakın gelecekte şayet bu biçimde bitmeme ederse istimal suyu düşüncesince güçlü teessürat yaşayabileceğimiz öngörülüyor.” dedi.

Kayıt dibine tahsil edilen 600 yöresinde obruk var

Arık, arazi altı su düzeyinin yılda 2 mt. şimdi düştüğünü dile getirerek, gitgide aşırı ağırbaşlı su derdi çekilebileceğinin altını çizdi.

Türkiye’de obruklarla ilişik aşırı sert ortak envanter çalışmasının olmadığına dikkati çekici Arık, “Konya’da, AFAD’ın Afet Riski Araştırma Sistemi’nde eşya dibine tahsil edilen 600 yöresinde obruk var. Her güzeşte sene oluşan obruklar buraya kaydediliyor fakat alanda obruğun habercisi olabilecek yada eskiden oluşmuş, binlerce biçimsizleşme ve yerleşme binalar var.” ifadelerini kullandı.

“Birçok ilimizde de obruk oluşumlarını görüyoruz”

Karaman, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Eskişehir ve Ankara’nın aralarında bulunmuş yer aldığı nice kentte obruk oluşumlarına rastlandığını kaydeden Arık, şöyleki bitmeme etti:

“Konya’nın kuzeybatısındaki bitişik Sakarya Havzası’nda obruklar artmaya başladı. Bunun yanında ülkede karbonatlı kayaçların yanında alçı taşı ve halit (kaya tuzu) kabilinden kayaçların yayılmış yer aldığı alanlarda gine obruk oluşumlarının adetçe aşırı arttığını görüyoruz. Sivas, Çankırı, Çorum, Yozgat bölgelerinde de bu jipsli seriler üstünde de yüzlerce obruğun bulunduğunu biliyoruz. Ülkenin en doğusundan en batısına nice ilimizde de obruk oluşumlarını görüyoruz. Batman, Siirt, Diyarbakır ve Erzurum ile batıda Manisa’ya denli obruk oluşumlarının yaygınlaşmaya başladığını görüyoruz. Sivas yöresinde 450-500 obruk var. Bunun yanında Eskişehir’de 50-60 obruktan yalan edebiliyoruz. Konya bölgesindeki mukayyet 600 obruk var. Ülke genelinde herhangi ortak devir görmeye menus olduğumuz koyu kuyu şeklindeki obrukların sayısı binin üstünde fakat bunun mıhlı ortak data tabanı bulunduğunu söyleyemeyiz. Gelen bilgilerin derlemesiyle oluşturulmuştur.”

Arık, Türkiye genelinde obruk tekstil sebeplerinin başlangıcında kuraklığın, Konya ve çevresindeki şehirlerde ise arazi altı suyu kullanımın öne çıktığını vurguladı.

Konya Kapalı Havzası’nda obrukların çokluğu ve büyüklüğüyle uyanıklık çektiğini tamlayan Arık, “Obruklar ilmî açıdan da uyanıklık görüyor, korku boyutuyla da dikkatleri ilişkin çekiyor. Dünyada obruk dair tetkikat önleyen bilgi insanlarından Prof. Dr. Francisco Gutierrez ile kadrosu değerlendirmelerde mevcut peyda etmek neredeyse Konya’ya gelecek.” dedi.